W historii refleksji nad istotą muzyki przez wieki ścierały się dwa nurty, oba wywodzące się z antyku: pierwszy to nurt arystoksenosowski, sprowadzający muzykę do domeny zmysłów, zwłaszcza słuchu, oraz pamięci, dzięki której pojedyncze dźwięki łączą się w melodię.Drugi nurt, szczególnie doceniany w średniowieczu, to nurt pitagorejski, który z kolei sprowadzał muzykę do liczb, czyli do sfery intelektu i spekulacji intelektualnych. Stąd właśnie wywodzi się określenie musica speculativa, a więc muzyka będąca przedmiotem oglądu intelektualnego. W średniowieczu uczony musicus badał relacje pomiędzy dźwiękami nie za pomocą zmysłu słuchu, lecz raczej wzroku: wglądał w dźwięki utrwalone za pomocą notacji muzycznej i w tym zapisie niczym w zwierciadle (speculum musicae) widział ukryte niezmienne prawdy zapisane za pomocą boskich proporcji. Opis dzięki uprzejmości wydawnictwa. Spis treści
Słowo wstępne
Rozdział I: Speculum musicae

• Co ma muzyka do duszy?
• Muzyczność ludzkiej natury
• Na co komu dziś muzyka sfer?
• Musica speculativa - o chwale Bożej w muzyce
• Bach - filozof muzyki
• Etos muzyczny urzeczywistniony
• Goldberg uwieczniony
• Świat jest więzieniem, a śmierć - wyzwoleniem?